Oddział PTE we Wrocławiu obchodzi 70-lecie działalności 1948 - 2018
Oddział Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego we Wrocławiu powstał w styczniu 1948 r. dzięki zabiegom profesora dra Wincentego Stysia, który w listopadzie poprzedniego roku otrzymał mandat od Zarządu Głównego do utworzenia Oddziału Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego we Wrocławiu. Po wstępnych przygotowaniach 20 stycznia 1948 r. odbyło się zebranie konstytuujące, na którym powołano Oddział i pierwszy jego Zarząd. Wzięło w nim udział 28 osób, z których 25 Zarząd Główny przyznał prawa członkowskie i ostatecznie w lutym zalegalizował powstanie Oddziału we Wrocławiu. W trudnych powojennych warunkach współpracowali z profesorem Stysiem współzałożyciele i pierwsi członkowie Zarządu profesor dr Lesław Adam, profesor dr inż. Jan Falewicz i profesor dr Wacław Skrzywan. Pierwszym prezesem nowo utworzonego Oddziału był jego inicjator i współzałożyciel profesor Wincenty Styś.
Wszyscy, z właściwą sobie pasją, przystąpili do organizowania na Dolnym Śląsku życia społeczno-gospodarczego.
Pierwsze lata istnienia Oddziału można zaliczyć do pionierskich. Środowisko wrocławskie tworzyło dopiero tradycje. Profesor dr Wincenty Styś był jednym z nielicznych członków, którzy działali w podobnej organizacji przed wojną. Grono członków było w tym czasie nieliczne, a w przeważającej mierze rekrutowało się z pracowników szkół wyższych, których liczba w tym czasie była niewielka. Niemal każdy z nich posiadał inne zainteresowania naukowe, co w istniejących formach organizacyjnych ograniczało możliwość wspólnych zebrań dyskusyjnych. Fakt ten sprawiał, że organizowane odczyty nie zawsze miały odpowiednio duże audytorium. Dochodziły do tego kłopoty lokalowe, które uniemożliwiały społeczną aktywność ekonomistów.
Mimo tych trudności, zwiększonych migracją ekonomistów, Zarząd Oddziału przejawiał dużą troskę o wzrost liczby członków, o tworzenie trwałych podstaw do swej działalności. Dzięki temu zaznaczył się stały, choć powolny organizacyjny rozwój Oddziału.
Można próbować ująć historię Oddziału z podziałem na okresy oparte na kryteriach aktywności, form organizacyjnych i zmian statutowych:
− od chwili powstania do roku 1965,
− od roku 1965 do roku 1981,
− od roku 1981 do roku 1989,
− od roku 1989 do dziś.
Zmiany zachodzące od chwili powstania Oddziału do 1965 r. miały charakter ilościowy. Początek dały im tezy perspektywicznego programu działalności PTE oraz apel do ekonomistów ówczesnego prezesa Towarzystwa – profesora dra Edwarda Lipińskiego.
W dokumentach tych zawarto postulat skupiania w Towarzystwie licznych rzesz ekonomistów zatrudnionych w gospodarce narodowej i rozszerzenia działalności w zakresie doskonalenia funkcjonowania gospodarki. Towarzystwo, a w jego ramach Oddział wrocławski, zaczęło się zmieniać ze stowarzyszenia o celach w zasadzie tylko naukowych, o elitarnym składzie członkowskim, w masową organizację, pretendującą do skupiania w swych szeregach zarówno pracowników naukowych, jak i ekonomistów praktyków. Wzrost liczby członków postępował głównie przez przyjmowanie praktyków na członków Oddziału o zróżnicowanym wykształceniu.
Rozszerzenie celów Towarzystwa pociągnęło za sobą zmiany w formach i instrumentach działania Oddziału. Punkt ciężkości działalności statutowej został przesunięty z zadań naukowych na prace popularyzacyjne i szkoleniowe.
Nastąpiły również zmiany kompetencji terytorialnej Oddziału we Wrocławiu. W lipcu 1976 r. Zarząd Główny powołał Oddział Wojewódzki w Wałbrzychu, a w marcu 1980 r. − Oddział w Legnicy.
W latach siedemdziesiątych wzrosła liczba członków ze średnim wykształceniem ekonomicznym, przy równoczesnym zmniejszeniu się udziału członków ze średnim wykształceniem nieekonomicznym. Decyzja o rozwoju kół zakładowych, międzyzakładowych i środowiskowych, pociągnęła za sobą konieczność stworzenia warunków tym, którzy nie spełniając wymagań formalnych, zgłaszali chęć działania w ramach Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Kryterium członkostwa stała się więc rzeczywiście pełniona funkcja przez kandydata, a nie jego cenzus.
Po latach poważnego ilościowego wzrostu członków i wyodrębnieniu oddziałów w Wałbrzychu i Legnicy struktura składu członkostwa według wykształcenia ustabilizowała się.
Na początku lat osiemdziesiątych zmniejszyła się liczba członków. Szczególnie okres stanu wojennego wpłynął na spadek liczby członków i zmniejszenie aktywności kół. Utrzymująca się niewiara w skuteczność działania organizacji i wcześniejsze przechodzenie na emeryturę powodowały konieczność dalszych skreśleń. Rosły zaległości w opłacaniu składek, znikały koła, a w istniejących malała liczba członków. W takich warunkach działania Zarządu skierowane były na utrzymanie istniejącego stanu, jednak z małym skutkiem.
Inne zjawisko zaobserwowano, jeśli chodzi o członków zbiorowych. O ich liczbie do 1982 r. decydowała zasada, że członkiem wspierającym mogła być tylko jednostka, przy której działało koło. Stąd liczba członków zbiorowych pokrywała się w zasadzie z ilością kół.
Od połowy lat sześćdziesiątych do połowy lat siedemdziesiątych liczba kół szybko rosła. Koła działały przy dużych zakładach pracy, a Koło przy Narodowym Banku Polskim działa do dzisiaj.
Na początku lat osiemdziesiątych funkcjonowało w Oddziale stałe poradnictwo w sprawach dotyczących opracowywanych i wdrażanych w tym czasie reform gospodarczych.
Przeobrażenia w latach osiemdziesiątych spowodowały m.in. znaczne spowolnienie działalności organizacji i stowarzyszeń zawodowych w Polsce. Dotknęło to również Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, w tym także Oddział we Wrocławiu. Znalazło to wyraz w wyraźnym zmniejszeniu liczby członków i kół oraz w ograniczeniu niektórych form działania. Dopiero w drugiej połowie lat osiemdziesiątych zanotowano pewne intensyfikowanie działalności Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w rejonie wrocławskim, zwłaszcza w zakresie:
− odczytów i spotkań dyskusyjnych,
− organizowania konferencji naukowych,
− konsultacji (zbiorowych i indywidualnych) prowadzonych przez specjalistów naukowców i praktyków.
Od początku lat dziewięćdziesiątych we wrocławskim Oddziale Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego następują stopniowe, ale istotne zmiany zarówno ilościowe, jak i strukturalne i jakościowe. W 1991 r. Oddział uzyskał osobowość prawną, a tym samym większą samodzielność. W latach dziewięćdziesiątych zmniejszyła się, ale i ustabilizowała liczba członków oraz kół i sekcji. Pod koniec lat dziewięćdziesiątych Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w rejonie wrocławskim zrzeszało 145 członków – osób fizycznych, podobna liczba członków jest obecnie ze znaczącym udziałem pracowników wyższych uczelni; nie ma już członków o statusie członków wspierających i sekcji tematycznych. W regionie funkcjonują 2 koła – Koło Bankowców i Koło Ekonomistów Rolnych.
Taka liczba i struktura członkowska przesądziła o tym, że Polskie Towarzystwo Ekonomiczne stało się we Wrocławiu − podobnie jak w początkach jego działalności − stowarzyszeniem elitarnym o profilu działalności skierowanym przede wszystkim na zainteresowania naukowe przeważającej części jego członków. Nie oznacza to jednak, że problematyka dotycząca praktycznych aspektów zastosowań ekonomii została wyeliminowana ze sfery zainteresowań Oddziału we Wrocławiu. Tak więc działalność statutowa Oddziału realizowana była głównie przez:
− popularyzowanie współczesnej wiedzy ekonomicznej i prezentację dorobku naukowego w środowisku wrocławskim i praktycznych doświadczeń własnych, a także gości zapraszanych z innych ośrodków,
− upowszechnienie wiedzy ekonomicznej przez odczyty. Ta działalność wychodząca poza ścisły krąg ekonomistów docierała również do przedstawicieli innych środowisk naukowych i zawodowych,
Szczególną wagę przywiązywały Zarządy Oddziału do krzewienia wiedzy ekonomicznej wśród młodzieży. Temu celowi służyły m.in.
− reaktywowanie konkursu na najlepsze prace magisterskie z zakresu nauk ekonomicznych, obronione na wyższych uczelniach Wrocławia,
− organizowanie na szczeblu regionalnym eliminacji do Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej uczniów szkół średnich, poprzedzane odczytami i konsultacjami poszerzającymi wiedzę o aktualnych problemach ekonomicznych,
Ważnym dla działalności Oddziału było prowadzenie działalności wydawniczej. Od 1992 r. do 2016 wydawany był Wrocławski Biuletyn Gospodarczy. Na początku publikowane były tam wyniki badań pracowników wrocławskich wyższych uczelni. Ostatnio zaś w zeszytach tych publikowane są artykuły z pogranicza ekonomii i innych nauk, np.: fizyki, prawa, medycyny, socjologii, demografii. Zeszyty te były dystrybuowane bezpłatnie.
Realizacja celów statutowych w Oddziale wymaga zaangażowania odpowiednich środków finansowych. Środki takie Oddział pozyskuje m.in. dzięki prowadzeniu działalności gospodarczej. Działalność gospodarcza polega głównie na odpowiednim gospodarowaniu substancją lokalową Domu Ekonomisty (wynajem sal wykładowych i pomieszczeń biurowych).
Osobnego omówienia wymaga działalność szkoleniowa Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego na Dolnym Śląsku. Różne były miejsca usytuowania jej w strukturze Towarzystwa.
Utworzony pierwotnie w 1954 r. Ośrodek Szkolenia Ekonomicznego przy Zarządzie Oddziału we Wrocławiu, został w 1955 r. włączony w strukturę Dyrekcji Głównej Szkolenia Ekonomicznego w Warszawie i funkcjonował do 1991 r., najpierw jako Dyrekcja Szkolenia Ekonomicznego, a później Zakład Szkolenia Ekonomicznego podległy Dyrekcji Głównej. Mimo takiej podległości administracyjnej Zarząd wrocławskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego sprawował nad Zakładem Szkolenia nadzór merytoryczny, co przejawiało się m.in. w akceptowaniu przez Radę Programową: planów szkolenia, programów kursów, osób wykładających, a także w wizytowaniu kursów. Dbano w ten sposób o zapewnienie odpowiedniego poziomu nauczania w ramach Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego.